شیر دروازه ای چیست؟ شیر کشویی یا گیت ولو یا شیر دروازه ای از پرفروش ترین شیرالات صنعتی است که کاربردهای زیادی در صنایع مختلف دارد.
شیر کشویی یا شیر دروازه ای چیست؟
شیرهای کشویی یا همان شیر دروازه ای (Gate Valve) در واقع یکی از رایج ترین شیرآلات صنعتی هستند که دیسکی دایره ای یا مستطیلی در آن به صورت عمودی حرکت می کند و با باز و بسته کردن مسیر مستقیم حرکت سیال موجب شروع یا پایان جریان می شود اما برای تنظیم جریان مورد استفاده قرار نمی گیرد. همچنین بهتر است برای کاهش افت فشار هنگام استفاده از این نوع شیر، در موقعیت کاملاً باز یا کاملاً بسته قرار داده شود اگر نه ممکن است قطعات آسیب ببینند. از مزایای شیر دروازه ای می توان به این نکته اشاره کرد که دو جهته است و می تواند در هر دو جهت، جریان را متوقف کند.
شیر دروازه ای رایج ترین شیر برای سیستم های تامین آب است. شیرهای دروازه ای برای جداسازی مناطق خاصی از شبکه آبرسانی در طول تعمیر و نگهداری، تعمیرات، تاسیسات جدید و همچنین برای تغییر مسیر جریان آب در سراسر خط لوله استفاده می شوند.
مکانیسم کار شیر دروازه ای
شیر کشویی یا شیر دروازه ای از سه جزء اصلی تشکیل شده اند:
- بدنه (body)
- بونت (bonnet)
- تریم (trim)
بدنه شیر کشویی با اتصالات فلنجی، پیچی یا جوشی به لوله کشی متصل می شود.بونت، حاوی قطعات متحرک است که با پیچ و مهره به بدنه متصل می شود تا امکان تمیز کردن و نگهداری را فراهم کند. تریم شامل ساقه، گیت، گوه یا دیسک و حلقه های سیت است.
مکانیسم کار شیر کشویی بسیار ساده است. هنگامی که چرخ دستی چرخانده می شود، ساقه را می چرخاند که از طریق رزوه ها به حرکت عمودی گیت تبدیل می شود.از این نوع شیرها به عنوان شیرهای چند چرخشی نیز یاد می شود، زیرا برای باز و بسته شدن کامل شیر بیش از یک چرخش 360 درجه نیاز است.
هنگامی که دروازه از مسیر جریان برداشته می شود، شیر باز می شود و هنگامی که به جای خود باز می گردد، شیر بسته است.
شیر دروازه ای طراحی ساده ای دارد و می توان آن را در بسیاری از سرویس های افت فشار کم استفاده کرد که آن را به یکی از رایج ترین شیرهای مورد استفاده امروزه تبدیل می کند. شیرهای دروازه ای به صورت شیرهای تمام پورت طراحی می شوند. این بدان معنی است که درگاه شیر به اندازه قطر داخلی لوله اتصال است. شیر دروازه تمام سوراخ جریان سیال را بدون هیچ مانعی برای جریان عبور می دهد و باعث افت فشار در خط لوله نمی شود.
دو مورد از شیردروازه ای از محصولات شیرالات صنعتی DUYAR که توسط انرژی تهویه پردیس (نمایندگی رسمی شیرالات صنعتی دویار ترکیه) عرضه می گردد:
- شیر دروازه ای آتش نشانی یا گیت ولو (OS&Y Gate Valve) کد Y-4045
- شیر دروازه ای آتش نشانی یا گیت ولو (OS&Y Gate Valve)کد T-1425
اجزای شیرهای کشویی Gate Valve
همان طور که در تصویر یزر مشاهده می کنید، شیرکشویی دارای قطعات زیادی است که برخی از مهم ترین آنها عبارت اند از:
- کلاهک (Bonnet)
- گوه (Wedge)
- استم (Stem)
- سیت (Seat)
- بدنه (Body)
- یوک (Yoke)
مهمترین کاربردهای شیر دروازه ای چیست؟
شیر دروازه معمولاً برای وظایف جداسازی در آب آشامیدنی، فاضلاب، فاضلاب و برنامه های اصلی آتش سوزی استفاده می شود. آنها ممکن است در طول کارهای تعمیر و نگهداری و تعمیرات و همچنین به کارگیری در تاسیسات جدید استفاده شوند.
انواع مختلفی از شیرهای دریچه ای برای کاربردهای مختلف وجود دارد.
مطالعه این مقاله میتواند مفید باشد: 10 مورد از پرکاربردترین و پرفروش ترین شیرالات صنعتی
انواع شیر کشویی بر اساس طراحی عامل بستن جریان
از انواع شیر کشویی بر اساس عامل بستن می توان به موارد زیر اشاره کرد:
1- شیر کشویی موازی یا گیت ولو پارالل (Parallel Gate Valve)
در این نوع شیر از یک دروازه صاف بین دو سیت موازی استفاده می شود.
- دروازه موازی معمولی
- دروازه کانالی
- دروازه چاقو شکل
2- شیر کشویی گوه ای یا گیت ولو وج (Wedge Gate Valve)
از دروازه شیبدار نامتقارن بین سیت های شیبدار استفاده می شود.
- گوه مخروطی ساده
- گوه تقسیم شده
- گوه انعطاف پذیر
انواع شیرهای کشویی بر اساس کلاهک
1-شیرکشویی کلاهک بست فشار
ویژگی خاص این کلاهک این است که با افزایش فشار داخلی دریچه، بست اتصالات بدنه و کلاهک را بهبود می بخشد. در واقع فشار داخلی، کلاهک را به سمت بالا و در مقابل گسکت قرار می دهد و سبب ایجاد نیرو بین آنها می شود و نشتی را کاهش می دهد. ناحیه ی تماس بین این اجزا توسط فولاد ضد زنگ پوشیده می شود تا کیفیت را بهبود ببخشد و از خوردگی جلوگیری کند. کلاهک بست فشار در دماهای بالا کاربرد دارد.
2- شیرکشویی کلاهک پیچی
ساده ترین طراحی متعلق به این کلاهک است که دارای شیارهای پیچشی است و انواع آن برنجی و فولادی هستند. این مدل به دلیل قیمت پایین ترش بیشترین استفاده را دارد.
کلاهک پیچ شده (Bolted Bonnet) : یکی از پر طرفدارترین ترین کلاهک ها است که به یک گسکت بین کلاهک و بدنه نیاز دارد و در شمار زیادی از شیرهای کشویی به کار گرفته می شود. آب بندی مناسب بین بدنه ی شیر و کلاهک با طراحی تعداد بیشتر پیچ و مهره و انتخاب بهترین و مناسب ترین گسکت برای هر سیستم در بهبود کارایی این نوع کلاهک، نقش به سزایی دارد.
3- شیرکشویی کلاهک جوش داده شده
شیر کشویی که بدنه و کلاهکش به صورت مستقیم جوش خورده باشند، نه با پیچ و مهره، احتمال نشت را کمتر می کند و در سیستم های فشار بالا و دما بالا کاربرد دارد. همچنین این نوع کلاهک نسبت به بقیه سبک تر است و نیاز به جداسازی قطعات نیز ندارد و به همین علت دارای محبوبیت است.
انواع شیرهای کشویی بر اساس گوه
یکی از اجزایی که انتخاب مدل صحیحش در عملکرد مناسب شیر کشویی نقش به سزایی دارد، گوه است پس ممکن است گوه ی مورد استفاده در هر شیر با دیگری فرق داشته باشد و دلیلش مبتنی بر ویژگی خاص هر کدام است که در ادامه به طور خلاصه هر یک را معرفی می کنیم:
1-شیرکشویی گوه جامد
گوه ی جامد به دلیل سادگی، استحکام و قیمت ارزانش از رایج ترین ها برای شیر کشویی است. این نوع گوه تقریباً برای تمام سیستم ها و مایعات به کار گرفته می شود و حتی می تواند در جریان های متلاطم نیز عملکرد مورد قبولی داشته باشد اما در این طراحی، دیسک در معرض نشت بیشتری است و همچنین هنگام استفاده در دماهای بالا، گوه ی جامد دچار قفل حرارتی می شود یعنی گوه بین سیت ها به علت انبساط فلز گیر می کند؛ پس بهتر است که در دماهای پایین تری استفاده بشود.
2-شیرکشویی گوه انعطاف پذیر
در واقع یک دیسک جامد یک تکه ی برش خورده است که برش ها، شکل، اندازه و عمق های مختلفی دارند که همین امر موجب تخصیص صفات خاص به هر یک می شود. به طور مثال اگر برشی عریض و عمیق داشته باشیم، انعطاف پذیری گوه افزایش می یابد اما باعث کاهش استحکام می شود این در حالی است که برش باریک تر و به نسبت کم عمق تر، انعطاف پذیری گوه را کاهش می دهد و در عوض استحکامش را حفظ می کند. گوه ی انعطاف پذیر در شیر کشویی هایی که در سیستم های بخار مورد استفاده قرار می گیرند به کار برده می شود.
دیسک دوگانه ی موازی (Double Disc-Parallel Faced) : ویژگی چرخشی دیسک ها باعث می شود که هنگام بسته شدن در موقعیت متفاوتی قرار بگیرند که همین موضوع سایش سیت را یکنواخت و از نقص های بزرگ جلوگیری می کند. از دیگر مزایای این مدل می توان به توزیع یکنواخت فشار و نگهداری و تعمیر آسان اشاره کرد. این نوع طراحی خاص برای اطمینان از بهترین عملکرد در سخت ترین و شدیدترین شرایط سیستم ها مناسب است.
2-شیرکشویی گوه تقسیم شده (Split Wedge)
در این نوع گوه، دو نیمه ی دیسک می توانند آزادانه در جایگاه سیت تنظیم شوند. گوه ی تقسیم شده برای کار با مایعات در دمای طبیعی و بالا و همچنین گازهای غیر متراکم کاربردی است.
بدون دیدگاه